انقلاب نسل چهارم؛ ارتباط صنعت با نسل چهارم وب

انقلاب چهارم صنعت دارای پیشینه ای از سه انقلاب پیش از خود است. ابتدا تولید مکانیزه توسط قدرت آب و بخار سپس تولید انبوه از طریق خطوط تولید الکتریکی و ماشینی و بعد از آن تولید خودکار بواسطه کامپیوتری شدن، حال با پشت سر گذاشتن نسل سوم وب آن چه در انتظار ماست توسعه و پیشرفتی بیش از این سه نسل است. 
برخی آنرا انقلاب صنعتی چهارم میخوانند برخی دیگر صنعت چهارم اما هر آنچه که برای عنوان این پدیده در نظر بگیریم، مهم این است که نسل چهارم وب نشانگر ترکیب سیستم های سایبری-فیزیکی، اینترنت همه چیز ها و اینترنت سیستم ها است.
بطور خلاصه ایده انقلاب چهارم صنعت، استدلالی است مبتنی بر کارخانه های هوشمند که در آن ماشین ها با اتصال به وب و سیستم میتواند تمام زنجیره تولید و تصمیم گیری را توسط خود تجسم کند. لازم به ذکر است که صنعت چهارم تاکنون در این راه موفق عمل کرده است و اکثر شغل های ما را در طی این مسیر دگرگون کرده و می کند. در انقلاب چهارم، ما با سلسله تکنولوژی های نوینی که جهان زیستی، دیجیتال و طبیعی را باهم ترکیب می کند، روبرو هستیم که این تکنولوژی های نوین بر نظم، اقتصاد و صنعت اثر می گذارد و حتی تصور ما درباره تعریف انسان را به چالش می کشاند. نقش تکنولوژی های نوین در نسل چهارم صنعت آنقدر مهم است که حتی میتوان گفت تا پیش از انقلاب چهارم صنعتی ماشین آلات در کنار نیروی کار انسانی بوده اند و تصور کارخانه ای بدون حضور نیروی انسانی ناممکن بود اما با شکل گیری نسل چهارم صنعت نیروی کار انسانی در حاشیه ماشین آلات هوشمند فعالیت میکنند؛ به صورت واضح تر یعنی پس از آنکه الگوریتم تولید توسط نیروی انسانی در اختیار ماشین آلات هوشمند قرار بگیرد خود، ماشین آلات هوشمند، میتواند با سیستم مرکزی هوشمند و اتصال به سایر دستگاه ها بواسطه اینترنت اشیا خطوط تولید را هدفمند به پیش براند. از انقلاب چهارم صنعتی تعاریف مختلفی شده است. مانند اینکه چهارمین انقلاب صنعتی، نوآوری بر پایه هم آمیزی فناوری ها است یا دوره چهارم صنعت دوره کارخانه های هوشمند است یا اینکه انقلاب چهارم صنعتی مبتنی بر سامانه های محصولات سایبری-فیزیکی به همراه تلفیق دنیای مجازی و واقعی است. تعاریف بسیار متعددند اما وجه اشتراک تمامی تعاریف از اصطلاح نسل چهارم صنعت «پایان نسل شیوه های سنتی تولید بواسطه تحولات دیجیتالی» است. تاثیرات نسل چهارم دامنه وسیعی دارد که همچون هر پدیده دیگری هم تاثیرات مثبت و هم تاثیرات مخرب دارد. از جمله این تاثیرات میتوان به موارد زیر اشاره کرد: شکاف درآمدی میان صاحبان سرمایه و نیروی کار، شکل گیری اقتصاد همگانی یا در دسترس، افزایش نابرابری، افزایش سطح درآمد جهانی، آسیب پذیری طبقه متوسط، افزایش پرشتاب در توان محاسباتی و در دسترس بودن داده های بسیار، کاهش هزینه های ترابری، بازرگانی و ارتباطات، افزایش شفافیت در تقاضا و . . .   در نهایت در نقل و قولی به دو پیش بینی که در رابطه با وضعیت بازار نیروی کار در انقلاب چهارم صنعتی توسط اقتصاد دانان انجام شده است، اشاره میکنم. اریک برینجولفسن (Erik Brynjolfsson ) و آندرو مک آفی (Andrew McAfee) یادآوری کرده اند: این انقلاب، انقلاب صنعتی چهارم، از طرفی ممکن است به نابرابری بیشتر منجر شود به ویژه آنکه توانایی آشفته کردن بازار نیروی کار را دارد. به عبارت دیگر هنگامی که در همه جای اقتصاد دستگاه های خودکار جایگزین کارگر می شوند، شاید شکاف میان بازده سرمایه و بازده نیروی کار افزایش بیشتری بیابد؛ اگرچه ممکن است جایگزینی کارگران با فناوری های نوین، از سوی دیگر به افزایش کارهای پربازده تر و امن تر بیانجامد. این نقل و قول به این نکته اشاره دارد که نمی توان بصورت صرف بر تاثیر مخرب انقلاب صنعتی چهارم بر وضعیت بازار نیروی کار چنانکه برخی حتی طبیعی می پندارند، پافشاری کرد چرا که حضور این انقلاب در نگاه مثبت می تواند به نیروی انسانی کارآمد تر با بازدهی بیشتر در ازای صرف انرژی کمتر بیانجامد. نهایتا چه نگاه مان به انقلاب چهارم صنعتی فرصت باشد و چه تهدید، زمینه بروز این تهدید یا فرصت به بافت جامعه ای بستگی دارد که انقلاب صنعتی چهارم در آن رخ می دهد.

منابع:

روزنامه فرصت امروز؛ «گزارشی از مفهوم انقلاب نسل چهارم بر پایه فناوری‌ های نو»:

http://b2n.ir/96732

The Fourth Industrial Revolution: what it means, how to respond:

http://b2n.ir/97552

Why Everyone Must Get Ready For The 4th Industrial Revolution:
http://b2n.ir/73767